USA (Urang Sunda Asli)

Naon atuh bedana jaman baheula jeung jaman kiwari?? hayu urang lenyepan sarerea, seueur keneh perubahan positif atanapi negatif tina kamajuan jaman kiwari teh?

Kamari, sim kuring sareng dede kuswaya ngawangkong bari ngopi tepas imah bari bari nyanghareup ka buruan. Di buruan eta baheula kuring sareng dede sok ngadu kaleci, ucing sumput, maen langlayangan jeung barudak nu sejen mun mulang ti sakola teh. Kadang-kadang dina keur ulin kitu teh sok diselingan ku jampe atanapi jangjawokan bari karompak deuih macakeunna teh. Sono pisan ka jaman keur budak mun ngemut-ngemut kadinya mah. Naha bet ayeuna, asa jarang ningal barudak nu gocret di buruan jiga kitu teh. ayeuna mah maenna teh PS, internet, game online, atawa momotoran jeung sajabana. ieu meureun nya efek tina kamajuan teknologi teh?

Kamajuan teknologi emang teu tiasa dihalangan, kumargi seueur oge manfaatna. contona tina internet, urang tiasa janten luas pengetahuan teh. Mung urang kedah tiasa nempatkeunna, kumargi seueur oge dampak negatif tina kamajuan teknologi eta upami urang salah ngagunakeunnana. salah sahiji dampak nu matak prihatin pikeun urang nyaeta budak ayeuna mah masih keneh smp ges apal bokep, arasup geng motor, marabok. Rek maju kumaha negara urang mun barudak sakolana ge jiga kitu. cobi urang bandingkeun jeung barudak baheula nu kaulinanna saperti ucing sumput, maen langlayangan, jeung sajabana. sarehat budak baheula mah, ulinanna ge lulumpatan wae. palinter deuih, kumargi sok dilatih berfikir dina kaulinan teh tur otakna ge teu kacampuran ku hal-hal nu matak kotor.

Ayeuna kantun dibandingkeun ku urang sarerea, naha loba keneh mana manfaatna kaulinan baheula jeung kaulinan kiwari teh... ulah nepika kaulinan urang baheula teh leungit ku kamajuan teknologi. Mun lain urang nu ngamumule, ku saha deui????

 Pengertian Golok

Nurutkeun Kamus Badag Basa Indonésia terbitan Balé Pustaka warsih 2005, Golok nyaéta sajenis parang atawa pedang anu ukuranana pondok. Sedengkeun parang sorangan nyaéta péso badag tapi leuwih pondok ti pedang:

Sedengkeun harti bedog dina Kamus Umum Basa Sunda ku Lembaga Basa & Sastra Sunda (Penerbit Tarate Bandung warsih 2000), Golok teh nyaeta bedog, parabot atawa pakakas pikeun motong.

Dina Ensiklopedi Sunda (Pustaka Jaya 2000) diuraikeun hartosna bedog anu mangrupa ngaran pakakas seukeut ti beusi waja, aya anu mangrupa pakakas (pakakas) sarta aya anu mangrupa pakarang (pakarang). Bedog, boh anu mangrupa pakakas boh anu mangrupa pakarang, dina basa Indonésia disebut Golok atawa parang.

Ti uraian boh dina kamus boh ensiklopedi pengertian golok nyaéta sarua kalayan bedog. Golok nyaéta istilah atawa ngaran dina basa Indonésia pikeun pakakas atawa pakarang seukeut anu dijieun ti beusi waja, anu dina basa Sunda disebut bedog.

Ngalengkepan pengertian Golok tina kamus sarta ensiklopedi diluhur, sacara fisik bedog (bedog dina basa sunda, bendo dina basa jawa, parang basa malayu) nyaéta ngaran pakakas anu kaasup kana pakakas sarta "senjata tajam", ukuranana leuwih badag ti péso tapi leuwih pondok ti pedang, ngabogaan bilah kandel sarta rubak anu dijieun ti logam.

Falsafah Bedog sunda

Bedog atawa bedog sunda pohara rupa-rupa, alatan unggal wewengkon di Jawa Kulon ngabogaan variasi wangun pangsoranganna anu disaluyukeun jeung kaperluan, fungsi, sarta karakteristik unggal masarakat pamakéna. Bedog (bedog) sunda umumna ngabogaan bilah kalayan panjang leuwih kurang 30 cm nepi ka kalayan 40 cm, tapi aya ogé bilah bedog anu ukuranana pondok atawa kurang ti 30 cm. Bedog (bedog) sunda anu ngabogaan panjang bilah leuwih ti 40cm disebut kolewang atawa gobang. Bagian utama ti hiji bedog nyaéta bilah (wilah) sarta penamaan bedog umumna dumasar dina wangun bilahnya anu dijieun ti campuran beusi sarta waja. Bahan baku anu umum dipaké ku pengrajin bedog di Jawa Kulon ayeuna nyaéta lempengan pér urut mobil. Bahan ieu relatif gampang dipibanda di tempat penjualan beusi urut. Pér mobil urut dipaké sajaba alatan leuwih murah ti bahan baku anu anyar, ogé alatan mangrupa campuran beusi sarta waja anu cocog pikeun bedog. Bilah bedog dimimitian ti buntut atawa paksi, nyaéta bagian buntut dina pangkal bilah anu diasupkeun dina cecekelan bedog (perah). Awak bilah diwangun ti beuteung (beuteung), nyaéta bagian sisi anu seukeut. Sedengkeun bagian anu mintul dingaranan tonggong (tonggong). Tungtung bilah bedog disebat congo. Tonggong bilah bedog sunda aya anu lempeng aya ogé anu bingkeng atawa dina istilah sunda bentik. Bedog sunda umumna ngabogaan wangun gagang atawa perah anu bingkeng sarta ngabogaan tungtungna ngawangun buleud (eluk). Wangun perah anu rada doyong sarta bingkeng boga fungsi ambéh bedog bisa digenggam kalayan kuat sarta merenah. Wangun tungtung perah anu buleud boga fungsi ambéh ramo cingir patali, nahan genggaman leungeun ambéh henteu ucul. Perah lolobana dijieun ti bahan kai sarta tanduk munding, sajaba ti éta ogé dipaké tanduk rusa sarta tulang sato luyu kalayan paménta. Sarung bedog disebut sarangka, fungsi utamana nyaéta ambéh bedog bisa gampang sarta aman pikeundibawa, diselipkan (disoren) dicangkéng. Wangun sarangka nuturkeun wangun bilah di jerona, lamun wangun bilah bingkeng mangka wangun perah ogé dijieun bingkeng. Kawas perah, sarangka ogé umumna dijieun ti kai.aya oge sarangka anu dijieun ti kulit sato, tapi ieu pohara arang. Sarangka anu dilengkepan kalayan asesoris tambahan mangrupa pinggel-pinggel pengikat (simpay) anu dijieun ti tanduk munding atawa lembaran logam anu disebut kalayan barlen.

Jenis Bedog Sunda

Jenis atanapi wangun bedog (bedog ) sunda rupa-rupa, alatan unggal wewengkon di Tatar Sunda ngabogaan variasi wangun pangsoranganna anu disaluyukeun jeung kaperluan, fungsi, sarta karakteristik unggal masarakat pamakéna.

Di Tatar Sunda aya sawatara wangun bedog kalayan ngaran anu sarua tapi bentukna béda di wewengkon séjén, sarta sabalikna wangun bedog anu sarua tapi ngabogaan sebutan ngaran anu béda di séjén wewengkon. Dina tulisan ieu ngaran sebutan sarta wangun bedog ngagunakeun data ti bedog sunda anu aya di Ciwidey Kabupatén Bandung Jawa Kulon.

Dumasar pamakéan bedog sunda bisa dibédakeun jadi dua, nyaéta bedog paké/bedog gawé /pakakas, saterusna disebut kalayan bedog gawé, sarta bedog sorén/golok silat/pakarang, saterusna disebut bedog pakarang. Bedog anu mangrupa pakarang dipaké pikeun beladiri (silat) atawa sahenteuna minangka ganggaman (cecekelan) anu di-sorén dicangkéng ku para jawara (Banten, Betawi), ku alatan éta sok maké sarangka (sarung). Sedengkeun bedog anu mangrupa pakakas aya anu maké sarangka sarta aya ogé anu henteu.

Bedog Gawé
Dumasar fungsi sarta pamakéanana bedog gawé bisa dikelompokkan jadi:

• Bedog Daging / Pawon
• Bedog Kalapa
• Bedog Pamilikan
• Bedog Kebon
• Bedog Sadap
• Bedog Pamoroan 

Bedog Pakarang

Euweuh béda wangun antara wilah bedog gawe jeung bedog pakarang. Tapi Bedog pakarang sok dilengkepan sarangka ambéh bedog bisa di-soren. Bedog pakarang umumna dijieun luyu jeung kahayang pemesannya, dijieun leuwih lemes, sarta dihias (dibéré ukiran).

Pakarang nyaéta senjata anu dijieun husus pikeun para raja sarta petinggi-petinggi di lingkungan karajaan. Dina ngajieun pakarang tangtu ngagunakeun bahan pangalusna sarta téknik husus. Ciri fisik ti pakarang anu gampang kasampak nyaéta pamor dina bilah pakarang kawas keris, kujang sarta bedog. Pamor nyaéta wangun logam hasil olahan ti pencampuran sajumlah jenis logam anu béda, anu ditempa sarta dilipet jadi hiji ku kituna ngahasilkeun tekstur/pola nu tangtu dina permukaanna. Pakarang anu ngagunakeun beusi pamor baris leuwih kuat sarta awét alatan beusi hasil olahan ieu geus ’asak’ dibandingkeun jeung beusi/ logam dawam. Unsur estetika dina bedog pakarang leuwih diperhatikan dibandingkeun kalayan bedog gawe anu leuwih ngutamakeun unsur fungsi. Penekanan dina unsur estetika atawa ornamen tinangtu saeutik loba ngurangan fungsionalitas bedog minangka pakakas.

Bedog pakarang nu make pamor henteu  saloba keris sarta kujang, kamungkinan bentukna anu badag sarta basajan éléh artistik jeung kujang sarta keris, ku kituna henteu loba dijieun. Tapi bedog nu make pamor anu disebut bedog sulangkar masih dijieun sarta bisa dipanggihan utamana di Ciomas Banten, sanajan ngajieunna ngan sataun sakali nyaéta dina tanggal 14 Maulud penanggalan Islam.

Objek Wisata Kolam Renang Cibulan perenahna ± 7 Km ti puseur dayeuh Kabupatén Kuningan anu aya 100 M ti jalur jalan raya Cirebon Kuningan, Objek wisata kolam renang Cibulan dikelola ku Pamaréntah Désa Amis Kidul Kacamatan Jalaksana.

Dina warsih 1935, wayah Pamaréntah Bupati Moch.Ahmad, kolam renang Cibulan mimitian diwangun kalayan ngaran "CIBULAN JAYA" (wayah dina Pernerintah Kolonial Walanda) pikeun miarana dibikeun ka Kuwu (Kapala Désa) Amis Kidul Kacamatan Jalaksana.

Konon nurutkeun carita masarakat di wewengkon kasebut, timbulna cinyusu di Cibulan nyaéta dina wayah Putri Buyut Amis anu kaceluk kalayan kageulisanana dipinang jadi permaisuri ku Putra Buyut Talaga. Tapi, Putri Buyut Amis geus miboga kabogoh piiihannya sorangan, nepi ka dina haté Putri Buyut Amis henteu sapuk sarta henteu daék luhur pinangan Putra Buyut Talaga kasebut. Ku alatan kabiasaan atawa adat istiadat anu lumaku dina wayah éta, hésé pikeun Putri Buyut Amis pikeun nampikna sacara jelas. Mangka pikeun nyatakeun ka teu satujuanna manéhna lumpat ti panyicinganana sarta ngiles di hiji tempat.

Di tempat dimana Putri Buyut Amis ngiles, timbul asal-asal cinyusu, nepi ka kasebut ngaran Cibulan.
Dina wayah para wali nyebarkeun ageman Islam ratusan warsih anu tuluy anu berpusat di Cirebon, baris mengislamkan wewengkon Kuningan, mangka nepi ka di wewengkon Cibulan para wali manggihan asal cinyusu anu saterusna dijadikeun tempat peristirahatan. Saterusna dijieun weh kolam sarta dipelakkan lauk kancra bodas. Lauk eta ayeuna dijadikeun lauk keramat, kawas halna lauk anu aya di kolam renang Cigugur, Darmaloka, Linggarjati sarta Dinya Pesawahan.

Saméméh para wali nyebarkeun ageman Islam, wewengkon Cirebon asal mulanya patilasan Prabu Siliwangi. Alatan dipalebah kulon kolam renang Cibulan aya sumur-sumur leutik, anu kaceluk jeung sebutan "SUMUR TUJUH".Sedengkeun dikira-kira sumur tujuh ku Prabu Siliwangi dipaké minangka tempat semedi. Sumur eta ogé ku Prabu Siliwangi dipaké pikeun kaperluan nyimbeuh beungeut dibasa anjeunna baris ngasucikan diri sarta ngaheningkan cipta.
Sedengkeun ngaran-ngaran sumurna nyaeta:

Sumur Kejayaan;
Sumur Kemulyaan;
Sumur Pengabulan,
Sumur Cisandane;
Sumur Kemudaan;
Sumur Kasalametan;
Sumur Cirancana


Nurutkeun kapercayaan masarakat satempat, sakabéh sumur-sumur kasebut mangrupa hiji runtuyan hiji sarua séjén, ambéh urang menempuh bahtera hirup ngalaman kejayaan, kemulyaan, kasalametan, awét ngora, sarta sagala rencana atawa cita-cita bisa geura-giru dikabulkan. Saratna urang kudu nepungan juru konci pikeun ngayakeun permohonan leuwih tiheula. Saterusna urang sina pikeun nyimbeuh beungeut sarta mawa cai ti sumur tujuh anu dikeramatkan éta.

Komo nurutkeun masarakat di kira-kira objek wisata kolam renang Cibulan, nyaéta benerna di kira-kira sumur tujuh aya Kepiting Emas (anu wamanya keemas-emasan). Sawaktu-waktu bisa kasampak ku jalma-jalma anu baris meunang rizki (kabagjaan). Waktuna utamana dina jum'at kliwon. Ngeunaan kebenarannya kapercayaan kasebut Wallahu Alam, tapi nepi ka ayeuna loba kénéh jalma-jalma anu datang pikeun berziarah katempat kasebut, utamana jalma-jalma ti luar wewengkon Kabupatén Kuningan.

Loka Karangkamulyan nyaéta hiji loka purbakala bersejarah sarta loka arkeologi anu perenahna di Désa Karangkamulyan, Cijeungjing, Ciamis, Jawa Kulon, Indonésia. Loka ieu mangrupa titilar ti jaman Karajaan Galuh anu corakna Hindu-buddha.
Legenda loka Karangkamulyan nyaritakeun ngeunaan Ciung Wanara anu nyambung jeung Karajaan Galuh. Carita ieu loba dibumbuan ku carita kapahlawanan anu rongkah kawas kasaktian sarta kaperkasaan anu henteu dipiboga ku jelema dawam tapi dipiboga ku Ciung Wanara.

Legenda Ciung Wanara

Carita Ciung Wanara mangrupa carita ngeunaan Karajaan Galuh (jaman saméméh nangtungna Karajaan Majapahit sarta Pajajaran). Kasebutkeun raja Galuh nalika harita Prabu Adimulya Sanghyang Cipta Permana Di Kusumah jeung dua permaisuri, nyaéta Dewi Naganingrum sarta Dewi Pangrenyep. Ngadeukeutan anjogna ajal, sang Prabu ngasingkan diri sarta kakawasaan dibikeun ka Patih Bondan Sarati alatan Sang Prabu tacan miboga anak ti permaisuri kahiji (Dewi Naganingrum). Singget carita, dina maréntah Raja Bondan ngan mementingkan diri sorangan, ku kituna luhur kawasa Pangéran Dewi Naganingrum dianugerahi saurang putera, nyaéta Ciung Wanara anu jaga baris jadi panerus resmi karajaan Galuh anu adil sarta wijaksana.

Struktur lokasi

Wewengkon anu legana kurang leuwih 25 Ha ieu nunda sagala rupa barang-barang anu ngandung sajarah ngeunaan Karajaan Galuh anu kalolobaan ngawangun batu. Batu-batu ieu tempatna teu pisan-pisan padeukeut tapi nyebar jeung bentukna anu beda-beda. Batu-batu ieu aya di jero hiji wangunan anu strukturna dijieun tina tumpukan batu anu bentukna ampir sarua. Struktur wangunan ieu ngabogaan hiji panto nu nyarupaan jiga hiji kamar.

Batu-batu anu aya di jero struktur wangunan ieu ngabogaan ngaran sarta nunda caritana sorangan, kitu ogé di sawatara lokasi séjén anu aya di luar struktur batu. Unggal ngaran kasebut mangrupa pamerean ti masarakat anu disambungkeun jeung carita atawa mitos ngeunaan karajaan Galuh kawas ; pangcalikan atawa tempat diuk, lambang peribadatan, tempat ngababarkeun, tempat sabung kotok sarta Cikahuripan.

Loka Karangkamulyan perenahna di wewengkon nu hawana sejuk sarta geus dilengkepan kalayan areal parkir anu lega kalayan tangkal-tangkal badag. Sanggeus gerbang utama, loka kahiji anu baris diliwatan nyaéta Pelinggih (Pangcalikan). Pelinggih mangrupa hiji batu bertingkat-tingkat boga warna bodas sarta ngawangun sagi opat, kaasup kana golongan Yoni (tempat pemujaan) anu tempatna tibalik, dipaké pikeun altar. Di handapeun Yoni kasebut aya sawatara buah batu leutik anu saolah-olah minangka panyangga, ku kituna méré gambaran kawas hiji dolmen (kubur batu). Tempatna aya dina hiji struktur tembok anu rubakna 17,5 x 5 méter.

Sanghyang Bedil

Tempat anu disebut "Sanghyang Bedil" mangrupa hiji rohangan anu dikurilingan ku tembok ukuranana 6.20 x 6 méter. Luhur tembok kurang leuwih 80 cm. Panto nyanghareup ka arah kalér, di hareup panto asup aya struktur batu anu boga fungsi minangka aling (schutsel). Di jero rohangan ieu aya dua buah menhir anu perenahna di luhur taneuh, unggal ukuranana 60 x 40 cm sarta 20 x 8 cm. Bentukna nempokeun talari megalitik. Nurutkeun masarakat kira-kira, "Sanghyang Bedil" bisa dijadikeun pertanda datangna hiji kajadian, utamana lamun di tempat éta berbunyi hiji letusan, tapi ayeuna pertanda éta geus euweuh deui.

Penyabungan Hayam

Tempat ieu perenahna di palebah kidul ti lokasi "Sanghyang Bedil", kira-kira 5 méter jarakna, ti panto asup nyaéta mangrupa rohang kabuka anu tempatna leuwih pendék. Masarakat sekitar loka nganggap tempat ieu mangrupa tempat sabung hayam Ciung Wanara sarta hayam raja. Di gigireun / sabeulah éta mangrupa tempat husus pikeun memlih raja anu dipigawé jeung sistem démokrasi.


Lambang Peribadatan

Batu anu disebut minangka "Lambang Peribadatan" mangrupa bagean tina kemuncak, tapi aya ogé anu nyebutkeunana minangka fragmen candi, masarakat nyebutkeunana minangka stupa. Bentukna éndah dipapaésan ku pahatan-pahatan basajan anu mangrupa titilar Hindu. Lokasi batu ieu aya di jero struktur tembok anu ukuranana 3 x 3 m, luhur 60 cm. Batu kemuncak ieu kapanggih 50 m ka arah wétan ti lokasi ayeuna. Di tempat ieu aya dua unsur budaya anu nu béda nyaéta ayana kemuncak sarta struktur tembok. Struktur tembok anu kasusun rapih némbongkeun lapisan budaya megalitik, sedengkeun kemuncak mangrupa titilar ageman Hindu.

Panyandaran

Diwangun luhur hiji menhir sarta dolmen, tempatna dikurilingan ku batu bersusun anu mangrupa struktur tembok. Menhir ukuranana luhur 120 cm, rubak 70 cm, sedengkeun dolmen ukuranana 120 x 32 cm. Numutkeun carita, tempat ieu mangrupa tempat kalahiran Ciung Wanara. Di tempat éta pisan Ciung Wanara dilahirkan ku Dewi Naganingrum anu saterusna orok éta dipiceun sarta dihanyutkan ka walungan Citanduy. Sanggeus ngababarkeun Dewi Naganingrum nyender di tempat éta salila opat puluh poé jeung maksud pikeun nyageurkeun kaséhatanana sanggeus ngababarkeun.

Cikahuripan

Di lokasi "Cikahuripan" henteu aya tanda-tanda ayana titilar arkeologis. Tapi mangrupa hiji sumur anu tempatna deukeut jeung pasamoan antara dua walungan, nyaéta walungan Citanduy sarta walungan Cimuntur. Sumur ieu disebut "Cikahuripan" alatan dianggap ngeusi cai kahirupan (di mana cai dipercaya minangka lambang kahirupan). Sumur ieu mangrupa sumur langgeng alatan caina henteu kungsi garing sapanjang warsih.

Astana Adipati Panaekan

Di lokasi Astana Adipati Panaekan ieu henteu aya tanda-tanda ayana titilar arkeologis. Tapi mangrupa batu anu ngawangun bunderan susun tilu, nyaéta mangrupa susunan batu kali. Dipati Panaekan nyaéta raja Galuh Gara Tengah anu pusatna di Cineam sarta meunang gelar Adipati ti Sultan Agung Raja Mataram.

Penyelidikan loka

Nurutkeun "penyelidikan" tim arkeologi ti Balar anu dipingpin ku Dr Tony Jubiantoro dina warsih 1997, loka Karangkamulyan mangrupa titilar Karajaan Galuh anu kahiji. Di tempat ieu kungsi aya kahirupan mimitian abad ka 9 disimpulkan alatan dina penggalian geus kapanggih gagarabah ti jaman Dinasti Ming. Loka ieu perenahna di antara dayeuh Ciamis sarta dayeuh Banjar, jaraknya kira-kira 17 km ka arah wétan ti dayeuh Ciamis atawa bisa ditempuh kana kendaraan kira-kira 30 menit.

Loka ieu ogé bisa disebutkeun minangka loka anu pohara strategis alatan babatesan jeung pasamoan dua walungan nyaéta Walungan Citanduy sarta Cimuntur, jeung wates palebah kalér nyaéta jalan raya Ciamis-banjar, palebah kidul walungan Citanduy, palebah kulon mangrupa hiji parit anu rubakna kira-kira 7 méter nyieun tanggul kuna, sarta wates palebah wétan nyaéta walungan Cimuntur. Alatan mangrupa titilar sajarah anu pohara berharga, pamustunganana wewengkon ieu ditetepkeun minangka wewengkon cagar budaya ku Pamaréntah Indonésia.

Minangka obyek wisata

Sanajan henteu ditetepkeun janten obyek wisata, loka ieu kabuka pikeun nu datang umum. Di gigireun / sabeulah ngalingkung loka, para pangunjung loka bisa nepungan puluhan warung dahar kalayan menu khas lokasi kasebut, nyaéta pais hayam, pais lauk mas sarta buah kalapa.

Kacaturkeun dina jaman Bupati R. Aria Suriawinata anu kagungan jujuluk Dalem Solawat aya ogé nu nyubet Dalem Santri, harita jeneng Bupati Kabupatén Purwakarta di Karawang. Ku lantaran Karawang sok mindeng kacaahan sabab katotog ku walungan Citarum, nya puseur dayeuh dipindahkeun ka Wanayasa.

Saenggeus puseur dayeuh pindah ka Wanayasa, Dalem Santri boga maksud pikeun mindahkeun deui kabupatén ka belah lebak. Disebut lebak sotéh pédah Wanayasa pernahna aya di luhur, di suku Gunung Burangrang.

Satuluyna Dalem Santri munajat ka Hyang Agung sangkan cita-citana tinekan. Waktu mujasmedi, Dalem Santri meunang ilapat. Saenggalna anjeunna ngageroan cutak, ayeuna mah wadana.

?ta wadana dibéré pancén pikeun néangan tempat anu pantes dijadikeun puseur dayeuh kabupatén. Dina impian dalem yén tempat anu pipanteseun pikeun dijadikeun kabupatén téh nyaéta tempat anu aya kobakan cai sarta tangkal tanjung tilu.

“Mamang Cutak, peuting téh kaula ngimpi, ari dina impian téh urang kabéhanana aya di hiji tempat anu pikabetaheun. Tempatna di belah lebak, aya kobakan cai jeung tangkal tanjung tilu.

Ku kituna, ayeuna kénéh mamang gera miang! Jugjug éta patempatan! Upami geus kapanggih, geuwat lapor ka kaula!” ceuk Dalem Santri harita.

“Unjuk sumangga, kaula nun ayeuna kénéh Mamang seja permios bade milari éta patempatan !”

“Pikeun batur keueung di jalan mah ngajak waé ponggawa duaan!” ceuk Dalem Santri.

Gancangna carita cutak téh indit ka lebak néangan tempat saperti anu dipisaur ku Dalem téa. Kaayaan harita masih kénéh leuweung geledegan. Tangkal kai jeung kakayon séjéna rembet kénéh matak hésé lumangku gagancangan. Komo wates tungtung kulon Wanayasa, sajaba ti rembet ku kakayon téh jalana ogé rumpil. Atuh cutak jeung dua ponggawa téh teu sirikna nété akar-ngeumbing jangkar mapay-mapay jalan pikeun néangan tempat anu cocog jeung impian Dalem.

Saterusna cutak téh nepi ka hiji tempat anu masih keneh leuweung ganggong-sima gonggong. Manéhna ngadadak nyieun heula jalan, ngabukbak leuweung. Teu lila anjog ka hiji tempat anu aya kobakan cai, tempat pangguyangan badak anu jolna ti Simpeureum jeung Cikumpay. Kitu deui di sabudeureun éta kobakan cai téh aya tangkal tanjung tilu persis jeung impian Dalem téa. Cutak atoheun pisan manggih éta patempatan téh, saterusna manéhna ngalaporkeun hal éta ka Dalem. Geus kitu mah Dalem kalayan dibarengan ku cutak ngajugjug ka éta patempatan. Sabada di bébérés éta tempat téh dingaranan Sindangkasih. Sindang hartina eureun heula ari kasih tina kecap asih. Jadi, Sindangkasih téh hartina tempat eureun anu pikaresepeun jeung anu pikaasiheun.

Nurutkeun carita, harita aya hiji lalaki tukang ngalalana nu ngarana Purbasari. ?lmu pangaweruh Purbasari éstu nyongcolang nepi ka kapake ku Dalem dina nguruskeun rupa-rupa pasualan. Kitu deui nalika puseur dayeuh rek dipindahkeun ti Wanayasa ka Sindangkasih, Purbasari dipentés pangabisana pikeun mémérés éta patempatan.

Purbasari dijenengkeun cutak di Sindangkasih ku Dalem Aria Suriawinata. Kaayaan Sindangkasih beuki ramé nu dumuk ngalobaan. Saenggeus ningali kaayaan sarupa kitu, Purbasari indit deui ka belah kalér anu ahirna anjog ka wewengkon Cikampék ayeuna.

Kalungguhan cutak di Sindangkasih diganti ku R. Rangga Natayuda. Ari éta pangguyangan badak téa, ku cutak R. Rangga Natayuda satuluyna dibebenah dipapantes dijadikeun hiji situ. Kitu deui wewengkon disabudeureunana dibébérés. Tempat-tempat anu tadina lungkawing dirarata, nya jleg baé jadi palataran anu kiwari jadi palataran anu kiwari jadi lemah Karesidénan.

Atuh urut pangguyangan badak téa saenggeus dipapantes mah robah jadi hiji situ anu katelah ayeuna Situ Buleud téa, anu kiwari jadi salah sahiji kareueus warga masarakat Kabupatén Purwakarta.***